Σε πρόσφατο άρθρο αστικής οικονομικής εφημερίδας (Κεφάλαιο, Σάββατο 1/6) που αναφέρεται στον πληθωρισμό διαβάζουμε την εξής δήλωση του αντιπροέδρου του ΣΕΒ, διευθύνοντα σύμβουλου του ομίλου τροφίμων Bespoke Holdings και μέλους του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας της Ελλάδος, Σπύρου Θεοδωρόπουλου:
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε το υψηλότερο επίπεδο τιμών (σ.σ. στα τρόφιμα). Εάν με ρωτήσετε ύστερα από 47 χρόνια, γιατί είναι ακριβότερα τα προϊόντα στην Ελλάδα, δεν ξέρω να σας πω».
Μελετώντας για λιγότερο από 47 χρόνια την πορεία της εξαρτημένης οικονομίας της χώρας μας βρισκόμαστε στην ευτυχή θέση να διαφωτίσουμε τον κο Θεοδωρόπουλο. Εδώ όμως θα το κάνουμε με βάση τα ίδια τα λεγόμενά του, καθώς και ένα επόμενο άρθρο στην ίδια εφημερίδα που φιλοξένησε τη δήλωσή του.
Παρακάτω, λοιπόν, ο προαναφερόμενος- που στο πρόσφατο βιογραφικό του έχει την πώληση της CHIPITA στην αμερικάνικη πολυεθνική MΟNDELEZ- προσθέτει ορισμένα στοιχεία που βασίζονται στην «εμπειρία» του: το κακάο πέρυσι το αγόραζαν με 4,3 ευρώ το κιλό. Φέτος έφτασε έως και 42. Ο καφές είναι σε ανάλογη πορεία, τα κρέατα, το ελαιόλαδο επίσης, «τα τελευταία δύο χρόνια έχουν ανέβει σημαντικά και δεν πέφτουν με τίποτα». Ως όμως χτυπητό παράδειγμα, ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ δίνει το συμπυκνωμένο πορτοκάλι. Πέρυσι, λέει, το αγοράσαμε 230 δολάρια τον τόνο και φέτος η συγκομιδή άγγιξε τα 600 δολάρια τον τόνο. Εκτιμά επίσης ότι «προσεχώς το ζήτημα για κάποια προϊόντα δεν θα έχει να κάνει με την υψηλή τιμή τους, αλλά με το γεγονός ότι θα πάψουν να υπάρχουν. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το πορτοκάλι. Εάν δεν συνέλθει ο μεγάλος πορτοκαλεώνας, που είναι η Ν. Αμερική, σύντομα οι διαθέσιμες ποσότητες δεν θα επαρκούν», συνεχίζει.
Σε μια χώρα όπως η δική μας, μικρή σε έκταση, αλλά εύφορη και γεμάτη πορτοκαλεώνες, μας κάνει μεγάλη εντύπωση το ενδεχόμενο να μη βρίσκουμε χυμό πορτοκάλι. Στο επόμενο άρθρο της εφημερίδας, μας εξηγείται, αλλά ταυτόχρονα και δεν μας εξηγείται το γιατί.
Στα τέλη του 2022, ένας δυνατός τυφώνας κατέστρεψε χιλιάδες στρέμματα πορτοκαλεώνων στη Φλόριντα των ΗΠΑ. Οι τελευταίες είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο. Έτσι ξεκίνησε να ανεβαίνει εκρηκτικά η τιμή του χυμού πορτοκαλιού.
Φέτος, όμως, η συγκομιδή ήταν πολύ κακή για τη Βραζιλία. Οι πολύ κακές καιρικές συνθήκες και οι ασθένειες έπληξαν την παραγωγή της τελευταίας σε κουτιά πορτοκαλιών (επρόκειτο να παράγει γύρω στα 230 εκατομμύρια κουτιά) κατά –28%. Καθώς η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα πορτοκαλιών στον κόσμο, η άνοδος της τιμής του χυμού κάνει τον τελευταίο ασύμφορο για τις βιομηχανίες μπλέντερ και μη που τον χρησιμοποιούν. Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο, ψάχνουν τρόπο να κάνουν χυμό πορτοκαλιού από… μανταρίνια.
Εδώ, όπως καταλαβαίνει κανείς ανοίγουν τουλάχιστον τρία ζητήματα:
α. Γιατί η πορτοκαλοπαραγωγός χώρα μας εξαρτάται από τα πορτοκάλια της Βραζιλίας και της Φλόριντα; Πώς αποκομίζει κέρδη η αστική μας τάξη από αυτή την εξάρτηση; Τι σημαίνει για εμάς ως καταναλωτές;
β. Ποια είναι, τελικά, η δυνατότητα παραγωγής πορτοκαλιών και επεξεργασίας σε χυμό στη χώρα μας; Έχει επενδύσει η αστική τάξη σε βιομηχανίες μπλέντερ; και αν όχι γιατί;
Αλλά, τέλος, πηγαίνοντας από το ειδικό στο γενικό, καταλήγουμε στο ζήτημα του σύγχρονου τρόπου παραγωγής που επηρεάζει όλους του λαούς του κόσμου, επιβαρύνοντας διπλά τις εξαρτημένες χώρες σε βάθος γενεών:
γ. η αφαίμαξη και καταστροφή του φυσικού πλούτου του πλανήτη από το ιμπεριαλιστικό σύστημα που έχει μπει κάτω από το χαλί του γενικού και εξωραϊσμένου όρου «κλιματική αλλαγή». Έτσι, πολύ βολικά για τους κρατούντες αποκρύπτεται ο βασικός παράγοντας του καπιταλιστικού/ ιμπεριαλιστικού συστήματος, η αναρχία της παραγωγής, που σε συνδυασμό με τον ενδομονοπωλιακό ανταγωνισμό εξαντλούν κάθε πόρο του πλανήτη, ηπειρωτικό και υδάτινο με μόνο στόχο την αποκόμιση κερδών. Τα τελευταία χρόνια μαζεύονται πολλά «ανεξήγητα», πέρα από τις κακές καιρικές συνθήκες στη Βραζιλία που αναφέραμε ως προς την παραγωγή πορτοκαλιών: πώς μπορεί να εξηγηθεί, για παράδειγμα, με όρους «φυσικής» περιβαλλοντικής αλλαγής το κρασάρισμα του κόλπου της Μαλάκκας, του πιο σημαντικού σημείου διέλευσης εμπορευμάτων στον κόσμο (κυρίως για τα βορειοαμερικανικά συμφέροντα); Πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι τα ύδατα του νησιωτικού κράτους της Σιγκαπούρης έχουνε μετατραπεί σε τεράστιο «πάρκινγκ», με 94.000 πλοία να διέρχονται κάθε χρόνο και αναγκαστικά να επιβραδύνουν με τα τεράστια φορτία τους επικίνδυνα ή μη (πετρέλαιο, LNG κτλ); Πώς μπορεί να εξηγηθεί η μείωση της στάθμης των υδάτων της τεχνητής λίμνης Gatun που τροφοδοτεί τη διώρυγα του Παναμά με αποτέλεσμα τον περιορισμό των πλοίων που μετακινούνται μεταξύ Ατλαντικού και Ειρηνικού Ωκεανού και την εκτίναξη του μεταφορικού κόστους σε εκατομμύρια δολάρια; Δεν φτάνουν, βέβαια, μέχρι εκεί οι Χούθι.
Από τον τρόπο παραγωγής μέχρι τον τρόπο διακίνησης των εμπορευμάτων, η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής έχει διαμορφώσει τον σύγχρονό μας εφιάλτη στη γη, στη θάλασσα και στον αέρα.