Στα μόλις 36 του χρόνια, η σιωνιστική Μοσάντ δολοφόνησε τον μεγάλο Παλαιστίνιο επαναστάτη συγγραφέα, στέλεχος του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, Γασάν Καναφάνι. Ήταν 8 Ιούλη του 1972, στη Βηρυτό, όταν ανατίναξαν με εκρηκτικά το αυτοκίνητο στο οποίο επενέβαινε με τη 17χρονη ανιψιά του.
Αντιγράφουμε απ’ το βιογραφικό που παρατίθεται στην έκδοση του κειμένου του Καναφάνι: Η Μεγάλη Εξέγερση του 1936-1939 στην Παλαιστίνη – το πρώτο κείμενο από μαρξιστική σκοπιά που αναλύει τις βάσεις που μπήκαν με την καταστολή της τριετούς παλαιστινιακής εξέγερσης το 1936-39 για τη μετέπειτα ίδρυση της σιωνιστικής οντότητας του Ισραήλ:
«Ο Καναφάνι εντάχθηκε απ’ τις αρχές της ίδρυσής του στο Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, τον Δεκέμβριο του 1967, και εξελέγη στο πολιτικό του γραφείο. Στη συνέχεια, έγινε ο επίσημος εκπρόσωπός Τύπου του ΛΜΑΠ, ήταν υπεύθυνος για τις δραστηριότητές του στα μέσα ενημέρωσης και το 1969 έγινε συντάκτης του αλ-Χαντάφ, του περιοδικού του κόμματος. Παράλληλα, συνέταξε ένα πρόγραμμα του ΛΜΑΠ, στο οποίο το κόμμα υιοθετούσε επίσημα τον μαρξισμό-λενινισμό. Παρέμεινε σε αυτή τη θέση μέχρι τη δολοφονία του το 1972.
Ο Γασάν Καναφάνι ήταν ένας άνθρωπος με μεγάλη πρωτοτυπία και πολλά ταλέντα. Εκτός από συγγραφέας, ήταν και ζωγράφος και κριτικός λογοτεχνίας. Μέχρι τα 36 του χρόνια, έγραψε 18 βιβλία, διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα καθώς και δημοσιογραφικά άρθρα και αναλυτικές μελέτες. Αραβικοί εκδοτικοί οίκοι έχουν δημοσιεύσει συλλογές έργων του. Πολλά έργα του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευτεί σε 16 γλώσσες. Του απονεμήθηκαν αρκετά βραβεία καθώς και το Μετάλλιο της Ιερουσαλήμ για τον Πολιτισμό, τις Τέχνες και τη Λογοτεχνία από την ΟΑΠ το 1990.
Τα πολιτικά του γραπτά και η δημοσιογραφία του επηρέασαν σημαντικά την αραβική σκέψη και στρατηγική εκείνη την εποχή. Ο Καναφάνι ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε την έννοια της «λογοτεχνίας της αντίστασης» (άνταμπαλ-μουκάουαμα) όσον αφορά την παλαιστινιακή συγγραφή. Άρχισε να γράφει διηγήματα όταν εργαζόταν στους προσφυγικούς καταυλισμούς.
Συχνά αφηγείται ιστορίες όπως φαίνονται μέσα από τα μάτια των παιδιών, όπου εκδηλώνονται οι πολιτικές του απόψεις και η πεποίθησή του ότι η εκπαίδευση των μαθητών του έπρεπε να σχετίζεται με το άμεσο περιβάλλον τους. Τα λόγια του εξέφραζαν και διατύπωναν την παλαιστινιακή υπόθεση με σαφήνεια και οξύτητα».
Ο Γασάν Καναφάνι ήταν και παραμένει ένα τεράστιο κεφάλαιο στην ιστορία του λαού του. Τα γραπτά του, η επαναστατική σκέψη του και όλα τα έργα του αποτελούν κομμάτι του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του παλαιστινιακού λαού, που βρίσκεται σε μια νέα ιστορική φάση μετά την ηρωική 7η Οκτώβρη του 2023, συνδεδεμένο όμως με το ίδιο ιστορικό επαναστατικό νήμα των προηγούμενων γενεών. Και όσο αυτό το νήμα παραμένει δεμένο κι ενωμένο, όλα είναι εφικτά.
«Όλοι οι στρατοί σας
Όλα τα τανκς σας
Και όλοι οι στρατιώτες σας
Ενάντια στο αγόρι
Που κρατάει μια πέτρα
Που στέκεται εκεί
Ολομόναχο
Στα μάτια του
Βλέπω τον ήλιο
Στο χαμόγελό του
Βλέπω το φεγγάρι
Και αναρωτιέμαι
Μόνο αναρωτιέμαι
Ποιος είναι αδύναμος και
Ποιος είναι δυνατός
Ποιος έχει δίκιο
Και ποιος άδικο
Και εύχομαι
Μονάχα εύχομαι
Η αλήθεια
Να έχει γλώσσα!»
Γασάν Καναφάνι
***
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα έργα του:
Η Μεγάλη Εξέγερση του 1936-1939 στην Παλαιστίνη, εκδ. Προλετκουλτ
Άνθρωποι στον ήλιο, εκδ. Καστανιώτη
Παιδιά της Παλαιστίνης, εκδ. Δαίμων του Τυπογραφείου
Διηγήματα από τη Γη των Πικραμένων Πορτοκαλιών, εκδ. Σάλτο.
