Ο Λίβανος θρηνεί τον θάνατο του Ζιάντ Ραχμπάνι, συνθέτη, πιανίστα και θεατρικού συγγραφέα, ο οποίος πέθανε στις 26 Ιουλίου 2025, σε ηλικία 69 ετών. Κληρονόμος της κληρονομιάς των Ραχμπάνι, αλλά αναμφισβήτητα με τη δική του δύναμη, αφήνει πίσω του μια παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά: αιχμηρό, συγκινητικό, σατιρικό θέατρο, πρωτοποριακή μουσική που συνδυάζει Ανατολή και Δύση, και μια φωνή τολμηρή, αφιλτράριστη και ασυμβίβαστη. Περισσότερο από καλλιτέχνης, ήταν η συνείδηση και το συλλογικό υποσυνείδητo του Λιβάνου. Το έργο του θα επιβιώσει από γενιές, αψηφώντας τον χρόνο και τα σύνορα.
Γεννημένος την 1η Ιανουαρίου 1956, στον Λίβανο, ο Ζιάντ Ραχμπάνι ενσάρκωσε την επαναστατική, καλλιτεχνική και ανήσυχη ψυχή του έθνους του. Μεγαλωμένος σε μια μουσική δυναστεία, έχτισε τη δική του ταυτότητα νότα με νότα, λέξη με λέξη. Σε ηλικία μόλις 17 ετών, συνέθεσε το Sa’alouniel-Nass, ένα πολιτικά φορτισμένο και βαθιά συναισθηματικό έργο που σηματοδότησε την αρχή μιας παραγωγικής, ανεξάρτητης καριέρας. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου του Λιβάνου, τα έργα του όπως το Nazlel-Surour (1974) και το Bennesbeh La Bukra Chou (1978) έδωσαν φωνή σε μια απογοητευμένη, χαμένη γενιά. Συνδυάζοντας καυστική σάτιρα με αριστερή πολιτική και ένα μουσικό στυλ που συνδυάζει τζαζ, φανκ και παραδοσιακές αραβικές επιρροές, ο Ραχμπάνι βοήθησε στην επανασύνδεση ενός διασπασμένου και τραυματισμένου έθνους μέσω της τέχνης.
Σε λίγα δευτερόλεπτα, η είδηση του θανάτου του σάρωσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα αφιερώματα ξεχείλισαν–από το διαδίκτυο, από τα μπαλκόνια, ψιθυριστά από το ένα άτομο στο άλλο – με μια θλίψη που είχε αίσθημα εθνικό.
Ένας μύθος που διέσχισε γενιές
Μέσω του θεάτρου, της μουσικής και του ραδιοφώνου, αυτός ο οραματιστής κουβάλησε μαζί του μέρος της μνήμης του Λιβάνου. Αφήνει πίσω του όχι μόνο μια λαμπρή μουσική και πολιτική κληρονομιά, αλλά και τη θλίψη ενός έθνους που εξακολουθεί να αγωνίζεται να καταλάβει τι έχει χάσει. Γιος της Fairuz – ενός ζωντανού θρύλου που εξακολουθεί να στέκεται, ακόμα αξιοπρεπής παρά μια ζωή οδυνηρών απωλειών – ο Ziad ήταν κάτι περισσότερο από κληρονόμος της: ήταν ο δημιουργικός της σύντροφος, ο αντίπαλός της, ο καθρέφτης της. Ο θάνατός του είναι ταυτόχρονα αδιανόητος και αναπόφευκτος.
Μια Ψυχή Αγωνίστρια
Ο Ζιάντ Ραχμπάνι ήταν ένας κριτικός με κοφτερό χιούμορ και απαράμιλλη νοημοσύνη. Τα λόγια του έγιναν παροιμίες, υφαίνονται σε καθημερινές συζητήσεις, μιλιούνται στα καφενεία, επαναλαμβάνονται σαν λαογραφία. Στον πολιτιστικό κώδικα του Λιβάνου, είναι παντού. Οι άνθρωποι αναφέρουν τα έργα του στη μέση της συζήτησης, μοιράζονται ένα γεμάτο γνώση βλέμμα, γελούν και απλώς λένε: «Ζιάντ». Δεν χρειάζεται επώνυμο. Έγινε ένας ζωντανός θρύλος –ένας ηγέτης χωρίς τίτλο. Αυτός που καταδίκαζε τον σεχταρισμό. Αυτός που έλεγε αυτά που οι άλλοι δεν θα έλεγαν. Αυτός του οποίου η καλλιτεχνική λαμπρότητα διαμόρφωσε μια φιλοσοφία που άγγιξε κάθε λιβανέζικη ψυχή, ανεξάρτητα από πολιτική ή θρησκεία.
Για πάντα Ατρόμητος
Σε μια συνέντευξη του 2013 στο Masculin, δήλωσε: «Η δουλειά μου δεν είναι να προκαλώ. Δουλειά μου είναι να αποκαλύπτω την αλήθεια. Η διπλωματία είναι μια φωλιά από ψέμματα. Απλώς λέω τα πράγματα όπως τα βλέπω: ωμά.»
Απόσπασμα από άρθρο της Marie- Christine Tayah στο https://thisisbeirut.com.lb/
Μετάφραση Prolet connect