Σε στιγμές καταιγιστικών αλλαγών και ρευστότητας είναι πιο χρήσιμο να αντλεί κανείς ό,τι μπορεί από την ειδησεογραφία, από όσο περισσότερες πηγές, με πολύ προσεκτική διασταύρωση στοιχείων, παρά να προχωρεί αβίαστα σε ήδη έτοιμα συμπεράσματα.
Ας δούμε, λοιπόν, εν τάχει τις εξελίξεις στη Συρία μέχρι σήμερα.
Στις 30 Νοεμβρίου ξεκινά από το Ιντλίμπ η κινητικότητα ένοπλων ομάδων προς τα νότια. Σύμφωνα με το καταριανό «Αλ Τζαζίρα» πρόκειται για μια επιχείρηση που έχει ονομαστεί «Άμυνα στην Επίθεση» και στην οποία η πιο μαζική οργάνωση είναι η Hayat Tahrir al-Sham (HTS).
Μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου οι ένοπλοι έχουν καταλάβει το Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας. Μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου τη Χάμα. Μέχρι τις 8 Δεκέμβρη, την πρωτεύουσα της χώρας, την Δαμασκό.
Σε ένα τόσο σύντομο διάστημα δεν φαίνεται να έχουνε δοθεί μάχες στο έδαφος, δεν διαφαίνεται, δηλαδή, να υπήρξε κάποια αντίσταση από τον κυβερνητικό στρατό. Αντίθετα, μαθαίνουμε ότι ο Άσαντ και μέλη του επιτελείου του διαφεύγουν στη Μόσχα. Το καθεστώς Άσαντ, που κυριαρχούσε για δεκαετίες, φαίνεται ότι κατέρρευσε μέσα σε λίγες ημέρες.
Τι γνωρίζουμε, όμως, για την HTS και τις υπόλοιπες δυνάμεις που κατάφεραν μια τόσο σημαντική προέλαση -πέραν του ότι από ΗΠΑ, ΟΗΕ και Τουρκία έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση; Για τις δυνάμεις, πλην της πολυδιαφημιζόμενης HTS, γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα: Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης (Jaish Al Nasra), Κίνημα Ahrar al-Sham, Jaish al-Izza, Κίνημα Nur Eddin Zinki, το μόνο βέβαιο είναι ότι πρόκειται για ένοπλες ομάδες που κινούνταν στην περιοχή του Ιντλίμπ.
Για την HTS, μαθαίνουμε ότι έχει προέλθει από την Jabhat (Μέτωπο) al-Nusra, μια ομάδα σύμμαχων φατριών. Η τελευταία φτιάχτηκε το 2012 από το Ισλαμικό Κράτος. Έναν χρόνο, όμως, αργότερα η Jabhatal-Nusra αποχώρησε και δήλωσε πίστη στην Αλ Κάιντα. Από την Αλ Κάιντα, αποχώρησε, επίσης, και το 2017 ενώθηκε με άλλες φατρίες και ξεκίνησε ως HTS. Ως τέτοια είχε τον οικονομικό έλεγχο, συμπεριλαμβανομένου και του πετρελαίου, της περιοχής του σουνιτικού Ιντλίμπ που συνορεύει με την Τουρκία (το πέρασμα Babal-Hawa). Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της αυτοχρηματοδοτούταν, σύμφωνα με τους επικριτές της χρηματοδοτήθηκε από το Κατάρ και τις δυνάμεις του Κόλπου. Κατά κοινή παραδοχή, όμως, κυβερνούσε μέσα σε αυτή την επταετία έναν πληθυσμό τεσσάρων εκατομμυρίων, τους φορολογούσε και λειτουργούσε τη μικρή αυτή αγορά της περιοχής του Ιντλίμπ με νόμισμα την τουρκική λίρα και με την προστασία του τουρκικού στρατού.
«Η Τουρκία έχει πολλές προτεραιότητες στην οικοδόμηση του συριακού κράτους. Εμπιστευόμαστε ότι η Τουρκία θα μεταφέρει την εμπειρία της για την οικονομική ανάπτυξη της Συρίας. Η επανάσταση πέτυχε, και αυτή η νίκη δεν είναι μόνο νίκη του συριακού λαού αλλά και του τουρκικού λαού», δήλωσε o νέος ηγέτης, προφανώς αναγνωρίζοντας ως «λαό» τον τουρκικό στρατό και την τουρκική αστική τάξη με τον αυτοκρατορικό της επεκτατισμό.
Ο αρχηγός της HTS, Αχμέντ Αλ Σάραα Χαγιάτ, σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία έχει περάσει από το Ισλαμικό Κράτος και από την Αλ Κάιντα, ενώ υπήρξε επικηρυγμένος από τις ΗΠΑ ως «τρομοκράτης» και υπήρξε κρατούμενος στο Ιράκ. Για το ψευδώνυμό του, Αμπού Μοχάμεντ Αλ Γκολάνι, έχει δηλώσει το 2021 ότι αναφέρεται στις ρίζες της οικογένειάς του στα Υψίπεδα του Γκολάν από όπου οι Ισραηλινοί εκδίωξαν τον παππού του το 1967.
Μέσα σε δέκα ημέρες από τους πανηγυρισμούς των HTS στη Δαμασκό, έχουν συμβεί πραγματικά «παράδοξα» γεγονότα:
α) Ο Αχμέντ Αλ Σάραα Χαγιάτ ήδη έχει εμφανιστεί ως ενωτικός στο εσωτερικό και όχι ως φανατικός ισλαμιστής. «Οι Κούρδοι της Συρίας έχουν το δικαίωμα να ζουν με αξιοπρέπεια και ελευθερία, όπως όλοι οι άλλοι Σύριοι. Στη μελλοντική Συρία, πιστεύουμε ότι η διαφορετικότητα θα είναι η δύναμή μας και όχι η αδυναμία μας» δηλώνει. Αντίστοιχα, στις 17 Δεκέμβρη, συναντιέται με μέλη της μειονότητας των Δρούζων της Συρίας. «Όλοι θα υπόκεινται σε νόμους», «υπάρχει ανάγκη για ενότητα στην πολυεθνική και πολυθρησκευτική Συρία», «η Συρία πρέπει να μείνει ενωμένη», «πρέπει να υπάρξει ένα κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ κράτους και θρησκειών που θα εγγυάται την κοινωνική δικαιοσύνη» είναι κάποιες από τις δηλώσεις του. Με τον ίδιο τρόπο απευθύνθηκε και στους Αλαουίτες και στους Χριστιανούς της Συρίας.
Ταυτόχρονα καλεί τους πρόσφυγες να επιστρέψουν και ανακοινώνει την ένταξη των ένοπλων ομάδων στο Υπουργείο Άμυνας. Ζητά από τους ιμπεριαλιστές της ΕΕ, Αγγλία, ΗΠΑ άρση των κυρώσεων και αποκατάσταση των σχέσεων.
β) Εδώ ακολουθεί το επόμενο «παράδοξο»: ενώ ακόμη δεν έχει ξεκινήσει καν η συζήτηση για διαγραφή του ίδιου και της οργάνωσής του από τις λίστες τρομοκρατών των «δυτικών», μέσα σε ελάχιστο διάστημα ημερών, αρχίζουν να υψώνονται στη Δαμασκό σημαίες των πρεσβειών των ιμπεριαλιστών της Δύσης. Πρώτη η σημαία της Γαλλίας και μετά από λίγο ακολουθεί η δήλωση της Kaja Kallas, αντιπροέδρου της ΕΕ και υπευθύνου για την εξωτερική πολιτική, ότι «είμαστε έτοιμοι να στείλουμε πρέσβη στη Δαμασκό, να ξαναγίνει η ευρωπαϊκή πρεσβεία απόλυτα λειτουργική». Η ΕΕ σπεύδει να βοηθήσει τις αρχές να αποκαταστήσουν βασικές λειτουργίες, ηλεκτρική ενέργεια, νερό, υποδομές.
Να υπενθυμίσουμε σε αυτό το σημείο, αν και όλοι γνωρίζουμε ότι τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα βλέπουν χώρες και λαούς μόνο ως αντικείμενα εκμετάλλευσης, ότι τέτοιο ενδιαφέρον δεν έδειχναν, όταν η χώρα μαστιζόταν από υπερπληθωρισμό και τουλάχιστον το 70% ζούσε στη φτώχεια. Διατηρούσαν τις κυρώσεις τους, την απαγόρευση πώλησης όπλων, την απαγόρευση εισαγωγής πετρελαίου από τη Συρία, την απαγόρευση επενδύσεων στην πετρελαιοβιομηχανία. Όπως, επίσης, ενδεικτικό της βαρβαρότητας είναι ότι «σαν έτοιμες από καιρό», από τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου -ενώ δεν ήταν καθόλου ξεκάθαρο το τι συμβαίνει στη χώρα- Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Σουηδία και Νορβηγία πάγωσαν τις διαδικασίες ασύλου των Σύριων προσφύγων!
Ας δούμε όμως και ένα τρίτο «παράδοξο», ξεκαθαρίζοντας ότι τα εισαγωγικά μπαίνουν με αγωνία μόνο για το τι θα σημαίνουν οι επόμενες μέρες για τον λαό της Συρίας, για τους Κούρδους και για τους γείτονες λαούς:
Η πρώτη δήλωση του Άσαντ από τη Μόσχα μεταδόθηκε στο κανάλι Telegram. Σε αυτήν υποστηρίζει ότι η αναχώρησή του από τη Συρία δεν ήταν σχεδιασμένη και δεν έγινε στις τελευταίες ώρες των μαχών, όπως ισχυρίζονται οι εχθροί του. Έφυγε, λέει, από στρατιωτική βάση μετά από αίτηση της Μόσχας. Η Μόσχα ζήτησε από το στράτευμα να εκκενώσει άμεσα προς Ρωσία. Το αν πρόκειται για ρωσική στρατιωτική βάση ή όχι δεν είναι ξεκάθαρο. Είναι, όμως, απολύτως ξεκάθαρο ότι εκείνες τις κρίσιμες για τη χώρα του στιγμές, οι αποφάσεις πάρθηκαν από τα επιτελεία του ρωσικού ιμπεριαλισμού.
Να θυμίσουμε και εδώ ότι η Ρωσία έχει στη Συρία, στο λιμάνι της Ταρτούς τη μοναδική σημαντική ναυτική της βάση στη Μεσόγειο, μισθωμένη από το 2017 για άλλα 49 χρόνια. Στα 80 χιλιόμετρα από αυτήν, έχει την αεροπορική βάση Χμειμίμ και στην έρημο της Χομς τη στρατιωτική βάση Τ4.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Economist έχουνε ήδη ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις μεταξύ HTS και Ρωσίας για διατήρηση όλων ή κάποιων από τις βάσεις της και για τήρηση της συμφωνίας για το Ταρτούς.
Δεν μπορούμε, βέβαια, να γνωρίζουμε το περιεχόμενο αυτών των διαπραγματεύσεων. Το γεγονός, όμως, ότι παρόλο που η Ρωσία ήταν η μόνη χώρα που δέχθηκε να φυγαδεύσει τον Άσαντ και παρ’ όλα αυτά οι νέες δυνάμεις στη Συρία δεν έχουνε ζητήσει την έκδοσή του, τείνει προς το να επιβεβαιώνει τα παραπάνω.
…
Τα ζητήματα που τίθενται για τη δημοκρατική και λαϊκή προκοπή του συριακού λαού είναι που μας ενδιαφέρουν ειδικά σε αυτή την οξυμένη και πολεμική περίοδο για τους ιμπεριαλιστές από την μία και τους λαούς από την άλλη. Υπάρχει το ζήτημα της συριακής εθνικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας που μπαίνει σε νέα φάση και φυσικά είναι αλληλένδετο με την ευρύτερη σύγκρουση στην Μέση Ανατολή. Ο Άσαντ είχε στηριχθεί στον ρωσικό ιμπεριαλισμό, οι αντιπολιτευτικές δυνάμεις (στην πλειοψηφία) στηρίχθηκαν στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Παράλληλα, έχτιζαν συμμαχίες και σε σχέση με τους γειτόνους (Τουρκία, Ιράκ, Λίβανο) αλλά και περιφερειακών δυνάμεων (Ιράν, Σαουδική Αραβία).
Από την άποψη της εθνικής ανεξαρτησίας η Συρία έχει γίνει ένα τεράστιο πειραματικό project των ιμπεριαλιστών χρόνια τώρα με έναν αδιάκοπο 13χρονο εμφύλιο πόλεμο. Εκατόμβες νεκρών, καταστροφή δομών και οικονομίας, λεηλασία πλούτου, βομβαρδισμοί πόλεων, τρομοκρατικές ενέργειες, σφαγές μειονοτήτων και διαρκή προσφυγιά για όσους δεν μπορούσαν να επιβιώσουν ανάμεσα σε συντρίμμια και θάνατο, τα στοιχεία μιλάνε για πάνω από 11.000.000 πρόσφυγες. Παράλληλα, ακολουθώντας τις πολιτικές των ιμπεριαλιστών πατρώνων, η συριακή αστική τάξη έχει διαμορφώσει την συνθήκη της χρόνιας εθνικής καταπίεσης των Κούρδων εντός των συνόρων της.
Οι Τούρκοι κατέχουν τμήμα της Βόρειας Συρίας, το Ισραήλ βομβαρδίζει σε κάθε ευκαιρία το εσωτερικό της χώρας συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών υποδομών, ενώ τα υψίπεδα του Γκολάν είναι υπό κατοχή. Οι Ρώσοι ιμπεριαλιστές έχουν στρατιωτικές βάσεις στη Συρία και ευθύνονται για δολοφονίες αμάχων και βομβαρδισμούς πόλεων, ενώ οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές χτυπάν όπου και όποτε θέλουν στο εσωτερικό της Συρίας είτε από τον αέρα είτε «δια αντιπροσώπων» (σύμφωνα με το Πεντάγωνο υπάρχουν 2000 ειδικά εξοπλισμένοι στρατιώτες στο έδαφος της Συρίας).
Όλα αυτά δεν αφήνουν αμφιβολίες ότι ο μόνιμα χαμένος θα είναι ο συριακός λαός και όσοι ζουν στην πολύπαθη χώρα. Η χώρα ανταλλάχτηκε, μοιράστηκε και θα συνεχίζει να μοιράζεται από τους ιμπεριαλιστές (όλα είναι συσχετισμοί εξάλλου) και τους υποτακτικούς τους. Στο πλιάτσικο αυτό συμμετέχουν οι Τούρκοι επεκτατιστές και οι σιωναζιστές που προσπαθούν να αποσπάσουν ό, τι μπορούν (ο καθένας για τους λόγους του) βάζοντας και αυτοί τη δική τους αιματηρή υπογραφή για το μέλλον της Συρίας.
Μιλήσαμε για εθνική ανεξαρτησία παραπάνω. Το μέλλον της Συρίας αυτή τη στιγμή καθορίζεται από τους ιμπεριαλιστές και όσους την επιβουλεύονται. Ο λαϊκός παράγοντας δυστυχώς ακόμα δεν δείχνει να δημιουργεί ένα παλλαϊκό μέτωπο/μπλοκ δυνάμεων που να θέσει το βασικό ζήτημα ότι ο συριακός λαός δεν έχει ανάγκη από προστάτες. Ότι ο συριακός λαός πρέπει να ζήσει από τη δουλειά και τον μόχθο του χωρίς την ιμπεριαλιστική εξάρτηση και επιτήρηση. Ότι όλες οι ξένες δυνάμεις πρέπει να φύγουν από τα εδάφη της Συρίας. Ότι οι μόνοι σύμμαχοι είναι οι λαοί της περιοχής και ότι δεν μπορεί να κερδηθεί η εθνική ανεξαρτησία, η ειρήνη και η κοινωνική ανάπτυξη κάτω από ξένη σημαία…
Η αντιστασιακή φωτιά στην Μέση Ανατολή που ο χαρακτήρας της είναι αντιιμπεριαλιστικός και αντισιωνιστικός θα κριθεί και από τη στάση του συριακού λαού απέναντι στη διάλυση και την υποταγή που θα του επιβάλλουν αλλά και σε σχέση με την παλαιστινιακή υπόθεση. Αν η νέα εξουσία παραμείνει για παράδειγμα ήρεμη (που είναι και το πιθανότερο από τα μέχρι στιγμής λεγόμενα της νέας εξουσίας) στη σιωνιστική επίθεση που δέχεται η Συρία κάνοντας τον υπεύθυνο συνομιλητή με τους μακελάρηδες σιωναζιστές, σίγουρα θα υπάρξουν νέες εξελίξεις στις ζυμώσεις που διενεργούνται στις λαϊκές μάζες. Το εσωτερικό ζήτημα είναι αλληλένδετο με το εξωτερικό ζήτημα. Για να μπορούν οι λαϊκές μάζες να ζήσουν ειρηνικά και με δικαιώματα στο εσωτερικό της χώρας πρέπει να λυθεί το ζήτημα της ιμπεριαλιστικής επίθεσης και της κατοχής. Η ενότητα και η προκοπή του Συριακού λαού μπορεί να επιτευχθεί ενάντια στη μπότα των ιμπεριαλιστών και των κατοχικών δυνάμεων που έχουν προσαρτήσει εδάφη της Συρίας. Σε αυτή την πάλη είναι που θα χτιστεί και η ενότητα όλων των πραγματικά δημοκρατικών και πατριωτικών δυνάμεων που αγωνίζονται για μια Συρία που θα ανήκει στον λαό της.