Οι επιθετικές δηλώσεις Τραμπ για Γροιλανδία, Παναμά και Καναδά, έκαναν στιγμιαία το γύρο της παγκόσμιας οθόνης. Δεν πρόκειται βέβαια για κάποια τρέλα ενός γραφικού Προέδρου αλλά για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων μονοπωλιακών συμφερόντων των ΗΠΑ. Υλικά είναι τα συμφέροντα ως προς τη διώρυγα του Παναμά, ως προς τις σπάνιες γαίες της Γροιλανδίας, ως προς τη «Νέα Γη» που δημιουργείται βόρεια του Καναδά με το λιώσιμο των πάγων, του Βόρειου Πόλου. Οι σύγχρονες υπερδυνάμεις ΗΠΑ και Κίνα συγκρούονται σε όλα τα πεδία για να αρπάξουν ό,τι λείπει από το αδηφάγο μονοπωλιακό τους κεφάλαιο, πρώτες ύλες, διόδους μεταφοράς των εμπορευμάτων τους, αγορές, γη και ύδωρ.
Στην περίπτωση ειδικότερα του Παναμά, είναι εξόφθαλμη πια η επικίνδυνη όξυνση της σύγκρουσης των μονοπωλιακών γιγάντων της εποχής μας και το τί αυτή συνεπάγεται για τις υπό εξάρτηση χώρες.
Ιστορικά η χώρα λόγω της διώρυγας και της γεωγραφικής της θέσης είναι σε εξάρτηση από τον βορειοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Η Διώρυγα του Παναμά εξυπηρετεί το 5% του παγκόσμιου εμπορίου και το 40% του εμπορίου των ΗΠΑ. Στρατηγικά είναι το πέρασμα των πολεμικών πλοίων μεταξύ Ειρηνικού και Ατλαντικού σε περιόδους στρατιωτικών επεμβάσεων όπως σε Κορέα, Βιετνάμ, Κούβα.
Να ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση για τα δημοσιεύματα που εμφανίζονται να δικαιολογούν τις αξιώσεις των ΗΠΑ στη Διώρυγα. Επειδή, λένε, η κατασκευή της στις αρχές του προηγούμενου αιώνα έγινε με ξένο κεφάλαιο, με κεφάλαιο, δηλαδή του βορειαμερικάνικου ιμπεριαλισμού, δικαιολογείται ο τελευταίος να έχει αξιώσεις πάνω στο νευραλγικό αυτό για το λαό του Παναμά έργο. Αν, όμως, ό,τι έχει κατασκευαστεί σε μια εξαρτημένη χώρα- με όρους αποικιοκρατικούς σχεδόν- από το ξένο κεφάλαιο εγείρει τέτοιες αξιώσεις τότε πολλά από τα έργα του τόπου μας θα ήταν αμφισβητήσιμα. Ένα παράδειγμα μόνο από τα πολλά είναι το Φράγμα του Μαραθώνα που είχε αναλάβει και κατασκευάσει η αμερικανική Ούλεν.
Μόλις το 1999 εδέησαν οι βορειομερικάνοι να αναγνωρίσουν ότι η διαχείριση της Διώρυγας και κατά συνέπεια τα μεγάλα έσοδα από την έλευση των πλοίων δεν ανήκουν σε αυτούς αλλά στις αρχές του Παναμά. Παρά την τυπική αναγνώριση της κυριαρχίας, βέβαια, η ουσιαστική κυριαρχία παρέμεινε στα χέρια των ιμπεριαλιστών. Χαρακτηριστικό είναι ότι για τη λειτουργία της Διώρυγας αφαιρείται από τον παναμέζικο λαό το ζωτικό του νερό: Κάθε διέλευση πλοίου ισοδυναμεί με 200 εκατ. λίτρα νερού από τις κοντινές λίμνες που χύνονται στη θάλασσα. Ή αλλιώς, ισοδυναμεί με την ετήσια κατανάλωση νερού 2.000 ατόμων. Τα τελευταία έτη με τη μείωση των βροχοπτώσεων η παναμέζικη κυβέρνηση μείωσε τον αριθμό της διέλευσης των πλοίων και επέβαλε τη μεταφορά μικρότερων φορτίων ώστε να μπορεί να εξασφαλίσει την ύδρευση των κατοίκων.
Από το 2018 ο κινέζικος ιμπεριαλισμός απλώνει και αυτός τις αξιώσεις του στον Παναμά, εντάσσοντάς τον στο σχέδιο Δρόμος του Μεταξιού, όπως ονομάστηκε η εξαγωγή κινεζικού κεφαλαίου σχεδόν σε όλον τον πλανήτη και η αφαίρεση κομματιών της πίτας από τους υπόλοιπους ιμπεριαλιστές. Οι κινεζικοί μονοπωλιακοί κολοσσοί ήθελαν τη διώρυγα ως μεγάλο περιφερειακό κόμβο για την κυκλοφορία των εμπορευμάτων τους και φρόντισαν να εξασφαλίσουν μια σειρά συμφωνιών με την Παναμέζικη κυβέρνηση. Ήδη, εξάλλου η Κίνα αποτελούσε τον δεύτερο μεγαλύτερο χρήστη της Διώρυγας μετά τις ΗΠΑ και η COSCO, η HUAWEI, η Τράπεζα της Κίνας είχαν και εκεί τα στρατηγεία τους. Με την διεύρυνση της Διώρυγας το 2016, η COSCO είχε τη δυνατότητα να στέλνει περισσότερα πετρελαιοφόρα και μεγάλα φορτηγά πλοία. Παράλληλα έτρεχαν και οι τεράστιες επενδύσεις του κινεζικού κεφαλαίου στη χώρα. Η Κίνα διαχειρίζεται τα 2 από τα 5 λιμάνια στην είσοδο και στην έξοδο της διώρυγας σύμφωνα με τον δρόμο του μεταξιού.
Τον Ιούλιο του 2018 η CCCC ο κινεζικός κατασκευαστικός όμιλος και η CHE, λιμενοκατασκευαστική της Κίνας αντίστοιχα, ανέλαβαν την κατασκευή της τέταρτης γέφυρας της Διώρυγας κόστους 1,42 δις δολαρίων.
Ο Σιν Ζιγιού, πρώην πρόεδρος της CCCC δήλωνε τότε ότι επρόκειτο για το μεγαλύτερο έργο γεφυροποιίας που είχαν αναλάβει ποτέ κινέζικοί όμιλοι στην αμερικανική ήπειρο και το πιο σημαντικό από πλευράς μηχανικής για τον Παναμά και όλη την Κεντρική Αμερική.
Πάνω σε αυτό λοιπόν το μεγάλο φιλέτο της Διώρυγας που δεν θα έπρεπε να ανήκει σε κανέναν άλλο παρά μόνο στον λαό του Παναμά τροχίζουν τα ξίφη τους από τη μια οι εκπρόσωποι του βορειοαμερικανικού και από την άλλη του κινεζικού ιμπεριαλισμού. Η Κίνα αρπάζει με τρόπο πολιτισμένο: η φρασεολογία των εκπροσώπων της μονοπωλιακής νεουπερδύναμης ντύνεται πάντα μέχρι στιγμής τον μανδύα του σεβασμού των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων των υποτελών χωρών.
«Η Κίνα πάντα υποστήριζε τον δίκαιο αγώνα του Παναμέζικου λαού να υπερασπίσει την κυριαρχία του στη Διώρυγα του Παναμά», δήλωνε ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών Μάο Μινγκ τον Δεκέμβριο του 2024.
Πίσω από κάθε τέτοιον Μάο κρύβεται ο πολιτικός απόγονος ενός Ντενγκ Ξιαο Πινγκ.
Ενώ οι βορειοαμερικανοί με τον Τραμπ πλέον στο τιμόνι απειλούν ανοιχτά την εθνική κυριαρχία του Παναμά, διαφημίζοντας για το πόπολο της «Αμέρικα» την παράδοση των ΗΠΑ να είναι άρπαγες και καταστροφείς των χωρών και φονιάδες των λαών:
«Εμείς παραχωρήσαμε τη διώρυγα του Παναμά στον Παναμά, δεν την δώσαμε στην Κίνα, αλλά ο Παναμάς καταχράστηκε το δώρο μας που δεν έπρεπε να έχει δοθεί ποτέ.»
Μέσα σε λίγες ημέρες οι ΗΠΑ εξανάγκασαν τον Παναμά να μείνει υπό το δικό τους έλεγχο. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τραμπ δήλωσε ότι είναι πρόθυμος να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη, ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρούμπιο συναντήθηκε με τον Πρόεδρο του Παναμά Χοσέ Ραούφ Μουλίνο και ο τελευταίος ανακοίνωσε στις 2 Φεβρουαρίου την απόσυρση του Παναμά από τον κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού.
Αν σε κάποιον όλα αυτά μοιάζουν μακρινά, θα πρέπει απλά να σκεφτεί ότι η σύγχρονη κρίση του ιμπεριαλιστικού συστήματος, οι αντιθέσεις που αναδύονται μεταξύ των παλιών και των νέων δυνάμεων πάνω στο μοίρασμα του κόσμου δεν είναι παρά μια τεράστια πυριτιδαποθήκη και οι λαοί σε χώρες με εξαρτημένη οικονομία από το ξένο κεφάλαιο είναι οι πρώτοι που συντρίβονται στις Συμπληγάδες του, οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά.
Υ.Γ. Το τί σημαίνει «έλεγχος» από τον βορειοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό φάνηκε στις 6 Φεβρουαρίου, με τη μονόπλευρη ανακοίνωση -μάλιστα μέσω X- από το Στέιτ Ντιπάρντμεντ ότι «το κράτος του Παναμά συμφώνησε να μην χρεώνει πλέον τέλη στα πλοία της αμερικανικής κυβέρνησης για τη διέλευση της Διώρυγας του Παναμά, πράγμα που θα εξοικονομήσει εκατομμύρια δολάρια ετησίως στην αμερικανική κυβέρνηση».