Το βιβλίο «Η ζωή μου όλη, καθημερινές ιστορίες δούλων από την αρχαιότητα» είναι το πρώτο της σειράς Διάλογοι με την αρχαιότητα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Είναι μια συλλογή 36 κειμένων που επιμελήθηκαν η Ευτυχία Μπαθρέλλου (Ερευνήτρια στο Κέντρο Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Λισσαβόνας) και ο Κώστας Βλασόπουλος (Αν. Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης).
Ο τίτλος του βιβλίου περιγράφει ακριβώς τι πραγματεύεται η συλλογή. Το ζήτημα των δούλων στις κοινωνίες της αρχαιότητας. Η συλλογή έχει εντυπωσιακό χρονικό και γεωγραφικό εύρος, καλύπτει περισσότερα από χίλια χρόνια και δείχνει το βάρος που έπεφτε στους δούλους για την ύπαρξη των οικονομιών στην αρχαιότητα. Οι ιστορίες που καταγράφηκαν ξεκινάνε από τα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. και φτάνουν ως τον 5ο αιώνα μ.Χ. Οι ιστορίες των δούλων και της εκμετάλλευσης αναφέρονται στην Πελοπόννησο, την κεντρική Ελλάδα, τη Θράκη, το Αιγαίο, τη Μικρά Ασία, τη Συρία, την Αίγυπτο, τη Ρώμη, τη Λιβύη.
Στο βιβλίο αυτό ανοίγουν όλα τα ζητήματα που ενδιαφέρουν και σήμερα όσους εναντιώνονται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η σκοπιά των δούλων και της φρικτής βαναυσότητας και βάρβαρης καταπίεσης είναι συγκλονιστική. Τα παζάρια, οι ιδιοκτήτες δούλων, οι πολεμικές επιχειρήσεις, τα λάφυρα, η τιμωρία, οι οδυρμοί των ανθρώπων, ο ξεριζωμός, οι βαριές δουλειές στα μεταλλεία και ορυχεία, οι αλυσίδες, τα μαστιγώματα, η σεξουαλική εκμετάλλευση, η καταναγκαστική πορνεία, οι βιασμοί αντρών, γυναικών και παιδιών, η απάνθρωπη μεταχείριση και η τρομοκράτηση είναι διαρκώς παρούσες στις 150 σελίδες της έκδοσης.
Θέλει γερά νεύρα για να διαβαστεί. Θα το προτείναμε ανεπιφύλακτα και στους διάφορων ειδών προγονόπληκτους που κοιτάνε ανώτερους πολιτισμούς, μεγαλεία και έργα χωρίς να κοιτάν τους «αόρατους» και τη βαρβαρότητα που υπήρχε για αυτούς.
Μιλάμε για κοινωνίες που η ταξική ανισότητα ήταν τεράστια. Από τη μία αυτοί που είχαν όλα τα δικαιώματα και από την άλλοι οι δούλοι που δεν περνιόνταν για άνθρωποι. Οι στρατοί και συνακόλουθα κοινωνίες που νικούσαν τους πολέμους και αιχμαλώτιζαν εχθρούς μπορούσαν να απολαμβάνουν σκλάβους και να δουλεύουν γι’ αυτούς στα χωράφια, στα εργαστήρια ή ως εσώκλειστοι υπηρέτες σε οικιακές εργασίες και κρεβατοκάμαρες.
Το χειρότερο είναι ότι πολλές από τις ιστορίες των δούλων της αρχαιότητας τις ζουν άνθρωποι στις μέρες μας όπως για παράδειγμα οι σύγχρονοι σκλάβοι που δουλεύουν κάτω από την επίβλεψη μιας κάννης, τα κυκλώματα trafficking, η μεταφορά και σκλαβιά ανθρώπων κυρίως από πολεμικά μέτωπα που πουλιούνται και αγοράζονται από δουλεμπόρους, η ανοιχτή βία οργάνων των αφεντικών ενάντια στους μετανάστες προλετάριους. Οι εκβιασμοί, η βία και η τρομοκράτηση προφανώς έχει αλλάξει μορφή, όμως, στην ταξική καπιταλιστική κοινωνία υπάρχουν και βλέπει κανείς ότι μέσα στους αιώνες αλλάζουν τρόπο και μέθοδο αλλά παραμένουν ως όπλο κυριαρχίας. Οι πάνω πρέπει να καθυποτάσσουν τους κάτω. Οι λίγοι να ζουν από την εκμετάλλευση των πολλών. Τα αφεντικά να κλέβουν την υπεραξία από την εργασία του προλετάριου.
Θα κλείσουμε με τα πρώτα λόγια του Κομμουνιστικού Μανιφέστου (1848) των Μαρξ και Ένγκελς που χτυπάνε σαν σφυριά στα αυτιά του κάθε προλετάριου και συνδέουν με κόκκινο νήμα τους καταπιεσμένους μέσα στους αιώνες:
«Η ιστορία όλων των ως τώρα κοινωνιών είναι η ιστορία ταξικών αγώνων.
Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, βαρόνος και δουλοπάροικος, μάστορας και κάλφας, με μια λέξη, καταπιεστής και καταπιεζόμενος, βρίσκονταν σε ακατάπαυστη αντίθεση μεταξύ τους, έκαναν αδιάκοπο αγώνα, πότε καλυμμένο, πότε ανοιχτό, έναν αγώνα που τελείωνε κάθε φορά με έναν επαναστατικό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με την από κοινού καταστροφή των τάξεων που αγωνίζονταν.
Στις προηγούμενες εποχές της ιστορίας βρίσκουμε σχεδόν παντού μια πλήρη διαίρεση της κοινωνίας σε διάφορες κλειστές τάξεις, μια πολύτροπη διαβάθμιση των κοινωνικών θέσεων. Στην αρχαία Ρώμη βρίσκουμε πατρίκιους, ιππείς, πληβείους, δούλους. Στο μεσαίωνα φεουδάρχες, υποτελείς, μαστόρους, καλφάδες, δουλοπάροικους κι επιπλέον σε καθεμιά απ’ αυτές τις τάξεις βρίσκουμε ξανά ιδιαίτερες διαβαθμίσεις.
Η σύγχρονη αστική κοινωνία που πρόβαλε από την καταστροφή της φεουδαρχικής κοινωνίας δεν κατάργησε τις ταξικές αντιθέσεις, έβαλε μονάχα στη θέση των παλιών νέες τάξεις, νέους όρους καταπίεσης, νέες μορφές πάλης.
Ωστόσο, η εποχή μας, η εποχή της αστικής τάξης, χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι απλοποίησε τις ταξικές αντιθέσεις. Ολόκληρη η κοινωνία όλο και περισσότερο χωρίζεται σε δύο μεγάλα αντίπαλα στρατόπεδα, σε δύο μεγάλες τάξεις, που βρίσκονται άμεσα αντιμέτωπες η μια με την άλλη: στην αστική τάξη και το προλεταριάτο».
Γ. Σεραφίνος