«Πάτε φιρί-φιρί να μαυροφορεθεί το χωριό. Και τα μαύρα δεν θα τα φορέσουν μόνο τα δικά μας σπίτια. Οπλιστήκατε με τη βοήθεια και τις ευλογίες της κυβέρνησης και των αφεντικών σας Άγγλων, που η επιδίωξή τους είναι να μας διαιρέσουν για να μας κυβερνούν σαν αποικία. Γι’ αυτό, πρέπει ν’ αναλογιστείτε τις ευθύνες σας και να τους επιστρέψετε τα όπλα. Ο λαός και ο τόπος θέλουν ειρήνη για να πάει μπροστά, να επουλώσει τις πληγές του πολέμου. Εσείς ωθείτε τα πράγματα στο έπακρο. Κάποτε και η επιμονή έχει όρια. Έπειτα από την κατάσταση που έχετε δημιουργήσει, η ζωή κινδυνεύει άμεσα.»
Διαμαντής
[Γράμμα που στάλθηκε το 1946 από την ομάδα καταδιωκόμενων του Διαμαντή στην Πάνω Αγόριανη Παρνασσίδας προς τους Χίτες του Κάτω Χωριού, που τους καθιστούσαν υπεύθυνους για ό,τι κακό κάναν στο χωριό ή θα κάναν στο μέλλον σε βάρος των αριστερών και δημοκρατικών οικογενειών.] (Περιοδικό ΠΕΕΠΠ, αρ. φύλλ. 54, Μάρτης-Απρίλης 1990, Αθήνα)
***
Ο Γιάννης Αλεξάνδρου γεννήθηκε στην Κάτω Αγόριανη Φθιώτιδας το 1914 από φτωχή αγροτική οικογένεια. Τελείωσε το Γυμνάσιο στην Αμφίκλεια (Δαδί). Οργανώνεται στην ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας). Φοιτητής της Νομικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, γίνεται μέλος του ΚΚΕ. Συμμετέχει δραστήρια στους φοιτητικούς και λαϊκούς αγώνες της εποχής. Το 1940 πολεμάει με το βαθμό του λοχία στο αλβανικό μέτωπο. Το 1941 συγκροτείται το Κομματικό Γραφείο στο οποίο μετέχει και συμβάλλει αποφασιστικά στην οργάνωση του κόσμου στο ΕΑΜ. Στις αρχές του 1942, ο Άρης Βελουχιώτης βολιδοσκοπεί τα πράγματα για ένοπλο αγώνα. Γίνεται σύσκεψη με αυτό το θέμα και τον Ιούλη του 1942, ο Γιάννης Αλεξάνδρου βγαίνει στον Παρνασσό με την περίφημη «8η Ομάδα» ανταρτών. Στον ΕΛΑΣ θα φανερώσει τις μεγάλες πολιτικές, οργανωτικές και στρατιωτικές του ικανότητες. Συμμετέχει στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Αναδεικνύεται σε πολιτικό καθοδηγητή του Αρχηγείου Παρνασσίδας. Με τη μετατροπή του ΕΛΑΣ σε τακτικό στρατό γίνεται καπετάνιος στο 34ο Σύνταγμα της 2ης Μεραρχίας, με χώρο ευθύνης κυρίως την Αττικοβοιωτία. Τον Δεκέμβρη του 1944, παίρνει μέρος στη Μάχη της Αθήνας, στον τομέα του Νοσοκομείου «Σωτηρία». Μετά τη Βάρκιζα αναγκάζεται να βγει στον Παρνασσό καταδιωκόμενος. Το 1946 σχηματίζει την πρώτη ομάδα ένοπλων καταδιωκόμενων και στα τέλη Νοέμβρη-αρχές Δεκέμβρη 1946 έχουν ήδη δημιουργηθεί τρεις ομάδες με διοικητές τους Διαμαντή, Νίκο Διένη και τους Μπελή-Παλαιολόγο, συνολικής δύναμης περίπου 140 ανταρτών, οι οποίες διαλύουν σταθμούς χωροφυλακής και παρακρατικές ομάδες σε πολλά χωριά της Ρούμελης (Μαυρολιθάρι, Κροκύλι, Αργύρια, Υπάτη, Πύργο, Γαρδίκι κ.ά.) ενώ συγκρούονται και με μικρά τμήματα στρατού. Στη συνέχεια, ο Διαμαντής αναλαμβάνει επικεφαλής του Αρχηγείου Παρνασσίδας. Το 1947, αχρηστεύει τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού, ελευθερώνοντας μεγάλο μέρος του ορεινού όγκου της Ρούμελης, δίνοντας τη δυνατότητα σε επίλεκτα τμήματα του ΔΣΕ να πατήσουν την Εύβοια, τον Ελικώνα και τον Κιθαιρώνα. Τεχνίτης στην οργάνωση ενεδρών, στις επιθέσεις κατά την κίνηση του αντιπάλου, στην περικύκλωση και διάλυση μικρών και μεγάλων τμημάτων, στους αιφνιδιαστικούς ελιγμούς, στα συγκεντρωτικά χτυπήματα. Το 1948 αναλαμβάνει διοικητής της 2ης Μεραρχίας του ΔΣΕ (πρώην Αρχηγείο Ρούμελης) και ονομάζεται Συνταγματάρχης και στη συνέχεια Υποστράτηγος.
***
«Στις 21 του Ιούνη δολοφονήθηκε άτιμα, ύστερα από προδοσιά, ο υποστράτηγος Γιάννης Αλεξάνδρου (Διαμαντής). Στις 21 του Ιούνη χάθηκε ένας από τους ηρωικούς αγωνιστές του λαϊκοεπαναστατικού μας κινήματος. Ένας μεγάλος πολεμιστής και πατριώτης, ένας άξιος ηγέτης και υπόδειγμα κομμουνιστή. Σήμερα κλαίει όλος ο λαός της ηρωικής ανταρτομάνας Ρούμελης, όλη η Ελλάδα, οι μαχητές του, οι φίλοι και συνεργάτες του. Σήμερα πενθούν τα χιλιοτραγουδισμένα βουνά, οι ρεματιές και τα δάση της Ρούμελης, από τον Ελικώνα, Παρνασσό, Γκιώνα, Οίτη, Βαρδούσια, το Βελούχι και τα τα Τζουμέρκα. Τα βουνά αυτά, που δε σήκωναν ποδάρι κονιάρου, που ανάθρεψαν τη λεβεντιά και την παλικαριά, τον Διάκο και τους άλλους, δικαιολογημένα κλαίνε τον μεγάλο τους ήρωα, τον Διαμαντή. Οι ψυχές όλων είναι γιομάτες σήμερα από μεγαλύτερη αποφασιστικότητα να συνεχίσουν και να την τελειώσουν το έργο του.
Ο Διαμαντής χάθηκε από το προδοτικό βόλι του εχθρού. Όμως ζει. Ζει στις ψυχές του όλων των αγωνιστών. Και η μεγάλη μορφή του στέκεται στην σκλάβου λαού μας, στις ψυχές πρώτη σειρά στο πάνθεο των ηρώων του απελευθερωτικού αγώνα».
Γ. Β. Γούσιας (Δημοκρατικός Στρατός, αρ. φύλλ. 7, Ιούλης 1949)
[αποσπάσματα από τη β΄ έκδοση της Κόκκινης Βιβλιοθήκης του “Ημερολογίου του Γιάννη Αλεξάνδρου (Διαμαντή)”, 2023]
