Για την Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας είχαμε κυκλοφορήσει ένανβιβλιογραφικό οδηγό το Σεπτέμβρη του 2019. Δεκαπέντε ακριβώς χρόνια μετά το «αντιαλβανικό» πογκρόμ (του «δε θα γίνεις Έλληνας ποτέ») με δύο νεκρούς και πολλούς τραυματίες σε όλη την Ελλάδα. Ο λόγος; Ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι. Οι αιτίες; Η σκληρή ταξική εκμετάλλευση του αλβανικού λαού και η με κάθε τρόπο καθυπόταξή του στα γιαπιά και στα χωράφια χωρίς να «βγάζουν άχνα».
Το «αντιαλβανικό» μένος της αστικής τάξης που εκφραζόταν από τους δεξιούς σοβινιστές μέχρι τους νεοναζί και διαπερνούσε η ρητορική τους μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας είχε τις ρίζες του πολύ πίσω. Το έχουμε ξαναγράψει: Η ντόπια αστική τάξη δεν συγχωρούσε την βοήθεια του αλβανικού λαού στον ΔΣΕ τον καιρό του Εμφυλίου Πολέμου. Οι Αλβανοί κομμουνιστές με ηγέτη τον Ε. Χότζα και ο γείτονας αλβανικός λαός έδωσε χέρι φιλίας στα αδέρφια του στην Ελλάδα που πάλευαν με το όπλο στο χέρι για μια Ελλάδα ανεξάρτητη και λαϊκoδημοκρατική. Ασυγχώρητο το «λάθος» των Αλβανών που άνοιξαν τα σύνορα να περάσουν οι δυνάμεις του ΔΣΕ και να μην εγκλωβιστούν από τις υπέρτερες δυνάμεις του μοναρχοφασισμού και των Αμερικάνων…
***
Έπεσε στα χέρια μας το βιβλίο Αλβανία – Στη χώρα των πεινασμένων αετών του Διονύση Πιτταρά. Μια αυτοέκδοση που ο συγγραφέας και ποιητής καταγράφει τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις στην γειτονική χώρα. Επισκέπτεται πόλεις, χωριά και μουσεία σε μια περίοδο κατάρρευσης, γνωρίζεται με Έλληνες της Μειονότητας και Αλβανούς πολίτες. Όλα αυτά τον Αύγουστο του 1991 όταν ο αλβανικός λαός έβλεπε τον μόχθο του και τις προσπάθειες του να γκρεμίζονται από τις ύαινες του «ελευθέρου κόσμου και της δημοκρατίας».
Μέσα στο βιβλίο βρήκαμε λίγα στοιχεία για τον αλβανό ποιητή Fatos Arapi γεννημένο το 1930. Ο Πιτταράς παραθέτει στην έκδοση αρκετά ποιήματα του αξιόλογου ποιητή μεταφρασμένα στα ελληνικά.
Εμείς σταθήκαμε σε ένα ποίημά του για το μαρτυρικό Χορτιάτη, όπου και δημοσιεύουμε.
***
Στο Χορτιάτη
Μη μου μιλάτε για τον Χορτιάτη.
Τον γνώρισα πριν τον αντικρύσω,
ξέρω καλά τον θάνατο του.
Στα πονεμένα μάτια του
έχω διαβάσει των λαών τις μοίρες.
Τις διάβασα πάλι και πάλι
ώσπου τον έμαθα απ΄έξω
τον κώδικα- τον τόσο γνωστό,
τον κώδικα των δραμάτων των λαών.
Γέμισε το ποτήρι μου ρετσίνα.
Τούτο το απόβραδο,
Εδώ στ΄ακροθαλάσσι,
έχω βρίσει αλβανικά το χάρο του Χορτιάτη.
Κι ο χάρος με κατάλαβε.
Μη μου μιλάτε για τον Χορτιάτη,
τον ξέρω,
χρόνια πριν τον έχω ιδεί.
Έχει το λυπημένο,
το πονεμένο πρόσωπο, τ΄αθώο
της δικής μας Μπορόβας.
Είναι παιδάκια και τα δύο.
Βάλτε στα χέρια τους κάνα παιχνίδι
λ.χ. της ζωή.
***
«Ο Χορτιάτης χωριό στη Θεσσαλονίκη όπου οι Γερμανοί έκαναν σφαγές» επεξηγεί για τους Αλβανούς αναγνώστες στο τέλος του ποιήματος ο ποιητής. Γράφει ο Πιτταράς και δεν έχουμε παρά να συμφωνήσουμε με τα παρακάτω:
«Ο λόγος των ποιητών πρέπει να μιλάει στην ψυχή των ανθρώπων. Πρέπει να γίνεται γέφυρα του καλού. Πρέπει να ενώνει τους λαούς. Ν’ ανοίγει τους ορίζοντες του κόσμου στην αγάπη, στην ειρήνη, στην πρόοδο. Ή και ν’ απαθανατίζει τα ενάντια για να προβληματίζει τον κόσμο σε σχέση με το καλό και το κακό. Το αύριο πρέπει να ναι ανθρωπινότερο από το χθες. Κι αυτό, σε μεγάλο βαθμό, εξαρτάται από το λόγο των ποιητών- όταν οι ποιητές βέβαια φιλοσοφούν τη ζωή, όταν ο λόγος τους γίνεται τρόπος ζωής για τους άλλους. Οι Αλβανοί ποιητές είναι πολύ ανθρώπινοι. Μιλούν τη γλώσσα του λαού τους, τη γλώσσα που ομορφαίνει τη ζωή, που κάνει τον άνθρωπο να χαίρεται τη μοίρα του, που τον κάνει πιο δίκαιο, πιο σοφό, πιο άνθρωπο. Που τον κάνει ειρηνιστή και επαναστάτη και αυτό είναι οι Αλβανοί.»
Η Σφαγή της Μπορόβα είναι το μαζικό έγκλημα που πραγματοποίησαν Γερμανοί γκεσταπίτες ως αντίποινα σε επίθεση παρτιζάνων στις 6 Ιούλη 1943. Δεκατέσσερις μήνες δηλαδή πριν την αντίστοιχη σε θηριωδία σφαγή στο Χορτιάτη. Η Μπορόβα έδωσε 107 ανθρώπους στο ναζιστικό κτήνος. Ο Χορτιάτης 149 ανθρώπους. Οι Ούνοι και στις δύο περιπτώσεις σκότωσαν βρέφη και βίασαν γυναίκες. Στην Μπορόβα έκαψαν τα 95 από τα 102 σπίτια. Στο Χορτιάτη έκαψαν 300. Οι κάτοικοι της Μπορόβας και του Χορτιάτη άλλα και τόσων χωριών και πόλεων σε όλα τα Βαλκάνια αντίκρισαν το ναζιστικό κτήνος κατάματα και ένιωσαν τη φρίκη στο πετσί τους… Ο αντιναζιστικός αγώνας των λαών μας και η παρτιζάνικη αντίσταση σε αυτόν θα είναι πάντα το ιστορικό σινιάλο της φιλίας και της ειρήνης στα πολύπαθα Βαλκάνια.
Έλληνες και Αλβανοί μαζί για πάντα αντιναζί
Κόκκινη Βιβλιοθήκη