Η πάλη του ΔΣΕ για την υγεία και τη φροντίδα των μαχητών και του λαού, εν μέσω μάλιστα της ένοπλης σύγκρουσης με τη ντόπια αστική τάξη και τον αγγλοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό (ό, τι αυτό συνεπάγεται για τις ελλείψεις υποδομών, προσωπικού, εξοπλισμού) ήταν τιτάνια. Καμία από αυτές τις ελλείψεις δεν στάθηκε εμπόδιο, να διαθέσουν την επιστήμη και τις υπηρεσίες τους προς όφελος του λαού, αντιθέτως αυτή ήταν η λογική από την οποία ξεκινούσαν, γιατί ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τα ιδανικά τους. Αναφέρουμε επιγραμματικά κάποια γεγονότα σχετικά με τη δράση των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ σε αυτό τον τομέα:
· Η υγειονομική υπηρεσία του ΔΣΕ ξεκινά παράλληλα με τους πρώτους αγωνιστές που πήραν τα όπλα ενάντια στην τυραννία που επέβαλλε το αγγλικό κεφάλαιο και η ντόπια αστική τάξη. Με πενιχρά μέσα, τεράστιες και αδιανόητες ελλείψεις, πολύ γρήγορα στήνεται η πρώτη σχολή νοσοκόμων στα Χάσια.
· Μέχρι τα τέλη του 1947, λειτουργούν αντίστοιχες σχολές, σε όλα τα μέτωπα του εμφυλίου.
· Τον Δεκέμβρη του ιδίου έτους, αναλαμβάνει το υπουργείο Υγιεινής και Πρόνοιας ο Πέτρος Κόκκαλης, καθηγητής χειρουργικής, από τους σπουδαιότερους επιστήμονες της εποχής του, ενταγμένος στο ΕΑΜ από το 1942. Ο ίδιος, ενώ συντόνιζε ως υπουργός, χειρουργούσε αδιάκοπα, αλλά και εκπονούσε μελέτες επιστημονικού περιεχομένου.
· Τον Μάη του 1948, το νοσοκομείο του ΔΣΕ, που μαζί με τα παραρτήματά του, μπορεί και νοσηλεύει 1.200 περίπου μαχήτριες και μαχητές του ΔΣΕ, εγκαθίσταται στα χωριά Πιξός και Βροντερό.
· Την άνοιξη του 1949, ο αρχίατρος Ν.Σακελλαρίου με οδηγό τον Στ.Πιτιανούδη, εντοπίζουν σπηλιά στο χωριό Αγκαθωτό στην Πρέσπα. Αφού το μηχανικό του ΔΣΕ αναλαμβάνει την διάνοιξή του, την διαπλάτυνση, την διαμόρφωση και τον επαρκή του αερισμό, το νοσοκομείο μεταφέρεται εκεί. Το μηχανικό αυτό κατόρθωμα, συντελεί στην ασφαλή ανάρρωση τραυματιών κι αρρώστων.
· Κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες, και με τη λογική των ιατρών του ΔΣΕ ότι «δεν αφήνουμε καμία περίπτωση που δεν χειρουργούμε», οι αριθμοί της θνησιμότητας έφτασαν μόλις στο 10%, όταν οι στατιστικές Άγγλων και Γερμανών έδειχναν αντίστοιχα έναν αριθμό της τάξεως 25%- 40%.
Αυτά λοιπόν, που χαρακτηρίζονται ως «θαύμα του Γράμμου», το «παράδοξο του Βίτσι» δεν είναι μεταφυσικά φαινόμενα. Είναι το σύστημα υγείας το οποίο λειτουργεί με γνώμονα τον άνθρωπο και το κοινό λαϊκό συμφέρον. Έρχεται σε σύγκρουση με το σύστημα υγείας του φιλελευθερισμού που λειτουργεί με γνώμονα την κερδοφορία των μεγαλοεπιχειρηματιών της ιδιωτικής ασφάλισης και υγείας, οδηγώντας στην απαξίωση της ανθρώπινης ζωής.
Δεν είναι το σύστημα υγείας αυτό που μας πλασάρουν ο Άδωνης, ο Βορίδης, ο Τζήμερος και η Μαρέβα. Δεν είναι φυσικά ούτε αυτό του Πολάκη και του κάθε «αριστερού» διαχειριστή του συστήματος, που υπηρετεί όλες τις επιταγές του Κεφαλαίου.
Σύστημα υγείας για τις πραγματικές ανάγκες είναι αυτό που γεννήθηκε από τους κομμουνιστές στην ΕΣΣΔ, στη λαϊκή Κίνα, στις λαϊκές δημοκρατίες, στην Κούβα. Είναι το σύστημα που προάγουμε και προτάσσουμε σε κάθε εργατικό αγώνα και διεκδίκηση μας. Στέγη, φαγητό, υγεία, παιδεία. Αυτονόητες αξίες σε σοσιαλιστικές χώρες κάποτε, κουρέλια στον βάρβαρο καπιταλιστικό κόσμο σήμερα. Γι’ αυτό η μόνη απάντηση είναι ο οργανωμένος αγώνας σε όλα τα πεδία με στόχο την ανατροπή αυτού του σάπιου συστήματος και την εξάλειψη της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Με στόχο την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας.
· Προτεινόμενη βιβλιογραφία σχετική με την ιστορία του υγειονομικού του ΔΣΕ:
«Το Υγειονομικό του Δημοκρατικού Στρατού» Σακελλαρίου Ν., Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή
«Ενάντια στο θάνατο στο Γράμμο και στο Βίτσι (από αναμνήσεις του αγώνα)» Τζαμαλούκας Γ., Εκδόσεις Σύγχρονη εποχή
«Πέτρος Σ. Κόκκαλης (1896-1962) βιωματική βιογραφία» Τεντα-Λατίφη Κατίνα, Εκδόσεις Εστία