Ο 19ος αιώνας υπήρξε για την παγκόσμια λογοτεχνία ορόσημο, μιας και γραφτήκανε πολλά σημαντικά έργα και συγγραφείς με φαντασία και ορμή συνταράσσανε το συγγραφικό κατεστημένο, μέσα από τις αλλαγές που έφερε η βιομηχανική επανάσταση και οι επαναστάσεις της Ευρώπης. Ορόσημο όμως για το αστείρευτο αυτό κύμα συγγραφικής δημιουργίας είναι οι Ρώσοι συγγραφείς. Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Τσέχοφ και αρκετοί ακόμα λογοτέχνες έδωσαν καινούριες μορφές και νόρμες με την ευφάνταστη πλοκή, πάμπολλους χαρακτήρες που συμπλέκονται εξαιρετικά σε τόμους και πολυάριθμες σελίδες. Πραγματικά προκαλεί εντύπωση το πως εξυφαίνεται αρμονικά σε διαδοχικές αλληλοσυμπληρώσεις η πλοκή σε πολλαπλά επίπεδα. Έχουν όμως γραφτεί πολλά για τους γίγαντες αυτούς και τα βιβλία τους.

Εμείς θα σταθούμε στην συνέχειά τους. Αυτούς που με δάσκαλο τον Μαξίμ Γκόρκι ο οποίος έδρασε σαν συνδετικός κρίκος στην πρότερη εποχή και τους νέους Σοβιετικούς συγγραφείς, οι οποίοι με φρέσκο αέρα στα πανιά τους από την κοσμοϊστορική αλλαγή που συντελούσε η Οκτωβριανή Επανάσταση, έθεσαν την πένα τους στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Με ριζωμένη την βαθιά ρώσικη παράδοση της πλοκής και τα καινούρια πράγματα και επιτεύγματα που συνέβαιναν στην σοσιαλιστική οικοδόμηση, αλλά και τους πολέμους που κήρυτταν αδιάκοπα οι εχθροί της ΕΣΣΔ, οι νέοι σοβιετικοί συγγραφείς μας χάρισαν διαμάντια.

Μια ματιά σε άγνωστα στο ευρύ κοινό βιβλία σοβιετικής λογοτεχνίας.

Θα εστιάσουμε σε κάποιους τίτλους που τους προτείνουμε ανεπιφύλακτα στους φίλους και φίλες του blog και του περιοδικού μας. Σε τίτλους όχι απαραίτητα εμβληματικούς, όπως πχ το Πως δενόταν το ατσάλι του Νικολάι Οστρόφσκι ή το Τσαπάγιεφ του Ντιμίτρι Φουρμανόφ, αλλά βιβλία που αξίζει κανείς να τα ψάξει σε παλαιοβιβλιοπωλεία και παζάρια. Πολλά από αυτά είναι εξαντλημένα χρόνια.

Οι παρακάτω τίτλοι στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν στις δύσκολες συνθήκες για τον λαό μας μετά τον Εμφύλιο και πριν τη Χούντα. Η σοβιετική λογοτεχνία ήταν υπό διωγμό. Η αμερικανοκρατία και οι ντόπιοι λογοκριτές δεν επέτρεπαν να διδαχτεί το αντιναζιστικό έπος του Σοβιετικού Λαού, πόσο μάλλον να κυκλοφορούν βιβλία που εκθειάζουν τον σοσιαλιστικό τρόπο παραγωγής.

***

1)Γεννημένοι στην Θύελλα του Νικολάι Οστρόφσκι εκδ. Τάλως 1956

Ο πασίγνωστος συγγραφέας του Πως δενόταν το ατσάλι, την χρονιά του θανάτου του, παραδίνει στο αναγνωστικό κοινό, ένα βιβλίο που παρουσιάζει την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Ουκρανία ξεπερνώντας τα εμπόδια των Γερμανών που έσπευσαν για βοήθεια στους Ουκρανούς κουλάκους και τις δυνάμεις του αντιδραστικού εθνικιστή Πετλιούρα. Αυτό το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει το Φλεβάρη 1949 σε μετάφραση από τα ρώσικα του Ρ. Παπαδόπουλου από τις εκδοτικό Ελεύθερη Ελλάδα που είχε έδρα το Μπούλκες.

2)Θύελλα του Βίλις Λάτσις εκδ. Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις 1956

Ο Λετονός συγγραφέας μας παρουσιάζει την παράνομη δουλειά του κομμουνιστικού κόμματος της Λεττονίας έως και τον θρίαμβο της εργατικής τάξης και την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού στη χώρα.

3)Θύελλα του Ηλία Έρενμπουργκ εκδ. Τέχνη 1953

Ο πολυγραφότατος Έρενμπουργκ μας παρουσιάζει τις παράλληλες και συχνά συμπλεκόμενες ιστορίες τις παραμονές του Β΄ ΠΠ σε Γαλλία και ΕΣΣΔ. Περιγράφει με σχεδόν δημοσιογραφική πένα τις μάχες σε παρτιζάνικα τμήματα Γάλλων και Σοβιετικών μαχητών. Κυκλοφορεί σε δύο τόμους από την Σύγχρονη Εποχή (2018).

4)Νέα Φρουρά του Αλεξαντερ Φαντέγιεφ εκδ. Τυποεδοτική 1956

Στο βιβλίο του Φαντέγιεφ βλέπουμε την παράνομη δουλειά και οργάνωση των κομμουνιστών νεολαίων σε ένα κατεχόμενο από Ναζί χωριό στην δυτική Ρωσία. Η αυτοθυσία και ο αλτρουισμός των Κομσομόλων με τα σαμποτάζ και την παράνομή δουλειά τους, συγκινούν και αναδεικνύουν το μαχητικό πνεύμα των παιδιών του Σοβιετικού λαού. Το 1952 είχε εκδοθεί από το εκδοτικό Ελεύθερη Ελλάδα. Κυκλοφορεί σε δύο τόμους από την Σύγχρονη Εποχή (2010).

5)Στα χαρακώματα του Στάλινγκραντ του Βίκτωρ Νεκράσοφ εκδ. Θεμέλιο 1966

Οι σκληρές μάχες στα συντρίμμια της ηρωικότερης πόλης που έβγαλε η ιστορία, ιδωμένες αυτοβιογραφικά από τον Νεκράσοφ που ο ίδιος έλαβε μέρος στην φονικότερη μάχη της ανθρωπότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μετάφραση είναι της Άλκης Ζέη.

6)Στάλινγκραντ του Θίοντορ Πλίβερ εκδ. Μέλισσα 1959

Η απανθρωπιά του πολέμου από την οπτική των ηττημένων. Ο γερμανός αντιναζί συγγραφέας μας παρουσιάζει το κατάντημα μιας ομάδας Ναζί τανκιστών γρεναδιέρων που έφαγε τα μούτρα της από τον Κόκκινο Στρατό. Το έργο του μεταφράστηκε σε 26 γλώσσες και έγινε σενάριο για ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές. Ο ίδιος συμμετείχε στην εξέγερση των ναυτών στο Κίελο το 1918 συμμετέχοντας στην Γερμανική Επανάσταση.

7)Παρτιζάνοι του Α. Φ. Φιοντόροφ εκδ. Βιβλιομορφωτική 1961

Ο συγγραφέας δύο φορές Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης περιγράφει με λογοτεχνικό τρόπο την παρτιζάνικη δράση των κομμουνιστών στην Ουκρανία και των αντάρτικων πυρήνων της νεολαίας. Στο βιβλίο περιγράφεται το έπος των μαχητών οι οποίοι εξολόθρευσαν πάνω από 25.000 ναζιστές γερμανούς και ουκρανούς συνεργάτες τους μαζί με 8 τεθωρακισμένες αμαξοστοιχίες. Οι σαμποτέρ που αναφέρονται στο βιβλίο με λογοτεχνικά ψευδώνυμα στην πραγματικότητα ανατίναξαν 47 σιδηροδρομικές γέφυρες, 35 χιλιάδες μέτρα σιδηροδρομικές γραμμές, 26 βάσεις πετρελαίων και αποθήκες καυσίμων, 39 αποθήκες πολεμοφοδίων και εφοδιασμού. Παρέδωσαν στις φλόγες 12 τανκς και 87 αυτοκίνητα. Αυτός ο άθλος που μόνο μπολσεβίκοι κομμουνιστές αντάρτες θα μπορούσαν να φέρουν σε πέρας έχει αποτυπωθεί με την πένα ενός μαχητή αυτής της ιστορικής δρακογενιάς που έβαλε ταφόπλακα στο ναζισμό.